Corona nieuwsupdate 29 april 2020:
Welkom bij de nieuwsupdate.
Aan het einde van deze bonus podcast (vanaf 18:17 minuten) hoor de een nagekomen bericht van Jos Verhagen.
In onze 38e podcast interviewden we hem over de onlangs overleden Hans Tulkens.
Nu schoot hem nog een verhaal te binnen dat hij graag met ons deelde.
Daarvoor hoor je de actualiteit van dit moment als het gaat om de Coronacrisis in het gevangeniswezen. Met deze week:
----
Het COVID -virus zorgt voor saamhorigheid en mensen die voor anderen klaarstaan. Zoals de
mensen die in de zorg werken, maar ook degenen die in de gevangenissen werken. Maar
legt ook feilloos de zwakke kanten van systemen bloot.
Zoals eerder gezegd: in de zorg kunnen medewerkers en patiënten zich uitspreken naar
iedereen, inclusief naar de media. Dat geeft een gezonde, open situatie voor alle
betrokkenen en zorgt voor een zuivere en open beeldvorming en discussie. Ook in de
gevangenis doen medewerkers hun stinkende best en geldt voor 90 procent van de
gedetineerden dat zij geen anderen willen besmetten en zelf niet ziek willen worden en dat
zij volop meewerken aan maatregelen. Echter: zowel medewerkers als gedetineerden wordt
geen vrijheid van meningsuiting gegund, hetgeen ongrondwettelijk handelen is van een
ministerie dat juist de naleving van de grondwet zou moeten handhaven.
Het probleem is dan ook vooral dat we alle verhalen slechts van een kant horen. Niemand
komt binnen achter de hoge muren.
Wij van de Prisonshow horen dat in sommige inrichtingen sprake is van Skypemogelijkheden
en zelfs van het installeren van telefoons in alle cellen zodat gedetineerden 24/7 met hun
dierbaren kunnen bellen. In andere inrichtingen is daarvan geen sprake en moeten mensen
het doen met 10 minuten per week, geen bezoek en het in de rij staan voor telefooncellen.
Als minister Dekker zegt dat hij zich houdt aan de RIVM-richtlijnen dan zegt hij precies het
tegenovergestelde van wat gedetineerden en personeel ervaren. Bij de voordeur komt
iedereen gescheiden en op afstand binnen, maar zodra men binnen is, is 1.50 m een
volstrekte illusie, zowel voor gedetineerden als personeel. Personeel moet door de hele
inrichting werken en gedetineerden zien hen niet graag verschijnen omdat ze hen als een
mogelijke bron van besmetting zien. Ook worden nieuwe inkomsten tussen andere
gedetineerden geplaatst en vinden er nog steeds overplaatsingen plaats. Groepen
gedetineerden worden onvoldoende gescheiden gehouden en we weten inmiddels dat men
hoogstwaarschijnlijk geen verschijnselen hoeft te hebben om besmettelijk te zijn. Het beleid
om drugs op te sporen en mobiele telefoons, zoals bekend een speerpunt van minister
Dekker, levert ook veel kans op besmetting op. Personeel van bijstandsteams gaat van de
ene cel naar de andere en gaat door spullen, schone en vuile was en etenswaren om
datzelfde vervolgens bij een aantal andere cellen te doen. Met dezelfde handschoenen. Net
als bij andere controles, zoals visiteren en fouilleren zou men moeten overwegen om deze
controles slechts in te zetten als er sprake is van een evident gevaar.
Overleg met personeel en gedetineerden over hoe zij denken op een zo veilig mogelijke
manier met elkaar om te gaan is een “must”. Evenals het serieus nemen en daadwerkelijk
ondersteunen en mogelijk maken van wat zij aan maatregelen vragen.
In de VS zijn al ervaringen opgedaan met gevangenissen waar slechts een gedetineerde
verschijnselen had en er na het testen 80 anderen ook besmet bleken te zijn. In de VS vinden
in de gevangenis ook nauwelijks testen plaats, maar was deze week al sprake van 10.000
vastgestelde besmettingen. Lang niet alles is bekend over dit virus maar ook niet hoe het
zich gedraagt in een gevangenisomgeving. Mensen die volledig zijn afgesloten van de
buitenwereld en voor wat betreft hun fysieke weerstand kunnen verschillen van andere
bevolkingsgroepen.
Het apart kunnen houden van groepen personeel en gedetineerden is vooral een probleem
van personele bezetting. Het brengt aan het licht hoe slecht DJI haar bezetting op orde
heeft. Na vele jaren kommer en kwel en het bewust laten afvloeien van kwalitatief goed en
ervaren personeel is men kortgeleden pas begonnen met werven. Veel te laat, want de
werving, selectie en opleiding van nieuw personeel is een intensief en langdurig proces. Je
kunt geen mensen naar een opleiding sturen als je geen personeel hebt om de deuren open
te doen. Uiteraard lezen we die verhalen ook over de zorg en het onderwijs, maar het
gevangeniswezen kan zich nauwelijks verheugen in politieke belangstelling en de
ingeslotenen en hun begeleiders hebben een laag maatschappelijk aanzien.
Als zij dan ook nog hun mond niet open mogen doen ontstaat er angst en spanning binnen,
een hogedrukpan.
Er worden langgestrafte gedetineerden van de Beperkt Beveiligde Inrichtingen eerder
vrijgelaten met een enkelband. Omdat de instroom van gedetineerden doorgaat en
preventieven langer zitten omdat zittingen worden uitgesteld, neemt de populatie in
gevangenissen toe, in plaats van dat ze afneemt om het besmettingsgevaar te kunnen
verminderen. Het gaat om een heel klein groepje en het levert niet veel detentiedagen
minder op, maar alle beetjes helpen. Aan de andere kant piept de reclassering vanwege de
plotselinge toename van het aantal aan te leggen enkelbanden en toezichten. Terwijl ook zij
minder slagvaardig kunnen optreden vanwege Corona.
Als we even inzoomen op het electronisch toezicht dan wordt ook best duidelijk dat daar
ook het nodige aan verbetert zou kunnen worden. Zo is er weinig relatie tussen het dragen
van een enkelband en het beperken van de bewegingsvrijheid en het recidivegevaar. Daar
waar zedendelinquenten of mensen die een gevaar voor slachtoffers en/of nabestaanden
vormen gebaat minder risico vormen door toezicht en vrijheidsbeperking geldt dat voor een
hele grote groep niet. Bijvoorbeeld drugshandelaren en mensen die voor geweldsdelicten
zitten in het criminele circuit. Daarnaast zou elektronische detentie iemand in staat moeten
stellen om zijn of haar eigen herstel en terugkeer te bevorderen. Echter: omdat het plan
opgesteld wordt door de reclassering, inclusief de beperkingen en zonder inbreng van
betrokkene wordt vastgesteld kan men daar grote vraagtekens bij stellen. Eerder al werd
gesuggereerd om dat anders te doen: toezicht en controle bij, bijvoorbeeld, de
inrichtingsdirecteur en het reintegratietraject bij de gedetineerde zelf, ondersteund door
hulpverleners van, bijvoorbeeld, de reclassering.
Ik zei al iets over de situatie in de VS, maar helder is dat overal in de wereld de mensen die
het armst, het kwetsbaarst en het meest afhankelijk zijn van hulp het hardste te lijden
hebben onder deze crisis. Maar er zijn ook allerlei initiatieven om te proberen kennis te
vergaren en verspreiden over hoe om te gaan met Corona in een gevangenisomgeving.
Naast testen en het gebruiken van beschermende middelen is het raadzaam om personeel
en gedetineerden op afdelingen en in het dagprogramma in groepjes van elkaar te scheiden,
evenals nieuwe inkomsten en overgeplaatsten. Overweeg de repressiemaatregelen,
bijvoorbeeld gericht op de controle van drugs, onderzoeken aan het lichaam en cel
inspecties. Dat zijn risicovolle activiteiten die je zoveel mogelijk zou moeten vermijden.
En investeer in communicatie met familie. Een mobiele telefoon, tablet of laptop op een
afdeling waar men mee kan beeldbellen is slechts een geringe investering en halt een hoop
zorg en stress weg bij gedetineerden en hun familie.
Als u meer wilt horen van allerlei innovatieve oplossingen of zelf goede ideeën heeft, ga dan
naar de site van de Pompidou-groep van de Raad van Europa. Of wordt daar lid van!
https://www.savelivesprotectpeople.net
--
Publicatie: 29 april 2020.
Reacties: info@prisonshow.nl of via Facebook en Twitter (@Prisonshow).
Een podcast van Frans Douw en Edwin Kleiss.
